آزمون اثرات جایگزینی و مکملی مخارج دولت بر سرمایه گذاری خصوصی در بخش ساختمان اقتصاد ایران (1349-1386)

در جهان امروز حضور دولت در عرصه ی اقتصاد امری اجتناب ناپذیر تلقی می شود. این بحث که به ویژه پس از به وجود آمدن رکود گسترده ی اقتصادی در دهه ی 30 میلادی با نظریات کینز بر سر زبان ها افتاد ، پیامدهای متفاوتی برای اقتصاد به دنبال داشته است. دولت ها با به کار بستن صحیح ابزارهای مالی می توانند کمک های قابل توجهی به تشکیل سرمایه، رشد، ثبات، اشتغال، برابری، تجهیز و تخصیص مناسب منابع بنمایند. گهگاهی نیز دخالت های نابه جا و بیش از حد دولت ها در اقتصاد نتایج نامطلوبی چون رکود، کاهش سرمایه گذاری خصوصی و فساد را به دنبال داشته است. از طرفی سرمایه گذاری به عنوان یکی از اجزای لاینفک تقاضای کل و یکی از ارکان توسعه ی اقتصادی مطرح بوده که تا حدی تحت تأثیر فعالیت های بخش عمومی است. این تحقیق به بررسی اثر مخارج دولت بر سرمایه گذاری خصوصی در بخش ساختمان اقتصاد ایران در دوره ی 1349-1386 پرداخته است. نکته ی قابل توجه و نوآوری این پژوهش تأکید بر شیوه ی تأمین مالی مخارج دولت است. برآورد ضرایب به روش ardl نشان می دهد که در بلند مدت مخارج جاری و عمرانی دولت در ماشین آلات در هر دو شیوه ی تأمین مالی با مالیات ها و با منابع غیر مالیاتی اثر درون رانی بر سرمایه گذاری خصوصی در بخش ساختمان داشته اند. این اثرات زمانی که مخارج فوق از طریق درآمدهای مالیاتی تأمین شده اند قوی تر است. این در حالی است که مخارج عمرانی دولت در ساختمان با هر دو شیوه ی تأمین مالی اثر برون رانی بر سرمایه گذاری خصوصی در ساختمان داشته است که این اثر وقتی مخارج مذکور از طریق منابع غیر مالیاتی تأمین شده است ، بزرگتر می باشد. به طور کلی مقایسه ی نسبی ضرایب مخارج عمومی تأیید کننده ی اثرمکملی آن ها بر سرمایه گذاری خصوصی در بخش ساختمان اقتصاد ایران است.